Εκπαιδευτικό Διαδικτυακό Πρόγραμμα για εκπαιδευτικούς σε διασυνοριακή συνεργασία για την ανάπτυξη των ΣΒΑ στα σχολεία
Μελέτες περίπτωσης

- Δείξτε στους μαθητές σας ένα εβδομαδιαίο ημερολόγιο από το διαδίκτυο σαν το παρακάτω. Στη συνέχεια, ζητήστε τους να φτιάξουν το δικό τους ημερολόγιο για τα οικογενειακά τους άχρηστα/ περίσσεια τρόφιμα της εβδομάδας. Στη συνέχεια, χωρίστε την τάξη σε μικρές ομάδες των τριών ή τεσσάρων. Κάθε ομάδα θα συζητήσει για το οικογενειακό της ημερολόγιο για τα άχρηστα/περίσσεια τρόφιμα και θα προσπαθήσει να βάλει στόχους για να μην σπαταλήσει φαγητό ή να προσφέρει το φαγητό που δεν χρειάζεται.
Εικόνα: παράδειγμα εβδομαδιαίου ημερολογίου που μπορεί να υιοθετηθεί για τα περίσσεια τρόφιμα.
- Αφού κάνετε τη Δραστηριότητα 1, σκεφτείτε:
- Υπάρχει φαγητό στο ημερολόγιό σας που η οικογένειά σας δεν θα έπρεπε να σπαταλήσει;
- Μπορεί η οικογένειά σας να προσφέρει – να μοιραστεί – το φαγητό που δεν χρειάζεται;
- Πώς μπορείτε να μειώσετε τη σπατάλη τροφίμων;
- Πιστεύετε ότι η οικογένειά σας θα μπορούσε να βρει τρόπους για καλύτερη «διαχείριση τροφίμων»;
- Συζητήστε τα πλεονεκτήματα της μείωσης της σπατάλης τροφίμων.
Το πλαστικό είναι ένα σημαντικό και ευρέως διαδεδομένο υλικό στον σημερινό κόσμο: Έχει πολλαπλές λειτουργίες που μας βοηθούν να αντιμετωπίσουμε μια σειρά από προκλήσεις (π.χ. είναι ελαφρύ, αδρανές, αδιαπέραστο, ανθεκτικό) και ως εκ τούτου χρησιμοποιείται ευρέως, σε εφαρμογές που κυμαίνονται από τη συσκευασία του φαρμάκου μας και τρόφιμα, σε οικοδομικά υλικά, αυτοκίνητα, αεροπλάνα κ.λπ.
Ωστόσο, ένα μεγάλο μέρος του πλαστικού που παράγουμε σήμερα έχει σχεδιαστεί για να πετιέται αφού χρησιμοποιηθεί μόνο μία φορά (πλαστικό μίας χρήσης). Ορισμένα από τα χαρακτηριστικά που το καθιστούν εμπορικά επιτυχημένο – τιμή, αντοχή και ανθεκτικότητα – συμβάλλουν επίσης στο να το καθιστούν περιβαλλοντικά ακατάλληλο (όταν γίνεται κακή διαχείριση) και δύσκολο να ανακυκλωθεί. Ο τρόπος με τον οποίο παράγονται, καταναλώνονται και απορρίπτονται σήμερα τα πλαστικά, ιδίως τα πλαστικά μιας χρήσης (SUP), έχει σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις. Τα εκατομμύρια τόνοι πλαστικού που καταλήγουν κάθε χρόνο στους ωκεανούς και το υπόλοιπο φυσικό περιβάλλον αποτελούν ένα από τα πιο ορατά και ανησυχητικά προβλήματα, προκαλώντας αυξανόμενη ανησυχία στην κοινή γνώμη.
Σε όλο τον κόσμο, και ιδιαίτερα στην Ευρώπη, αναγνωρίζεται η επείγουσα ανάγκη αντιμετώπισης της ρύπανσης από πλαστικό, με παράλληλη ωφέλεια από μια κυκλική προσέγγιση. (π.χ. EC-2018, Directive on Bans of SUPs-2019, κ.λπ.). Μεταξύ των άλλων μέτρων που εντοπίστηκαν για την αντιμετώπιση αυτού του πολύπλοκου προβλήματος, η εκπαίδευση των καταναλωτών και της νέας γενιάς είναι κρίσιμη. Σύμφωνα με την UNESCO, η δημιουργία ενός πιο βιώσιμου κόσμου απαιτεί από τα άτομα, ιδιαίτερα τη νεολαία, να γίνουν ενεργοί «δημιουργοί της βιωσιμότητας» που έχουν τις απαραίτητες γνώσεις, δεξιότητες, αξίες και συμπεριφορές (UNESCO, 2017). Πράγματι, τα σχολεία μπορούν να γίνουν φάροι βιωσιμότητας και οι μαθητές τους μπορούν να είναι οι κινητήριες δυνάμεις της αλλαγής για έναν τρόπο ζωής χωρίς πλαστικά.
Το Plasteam είναι ένα έργο Erasmus που βοηθά τους δασκάλους, τους μαθητές, τις οικογένειες και τις τοπικές κοινωνίες να μειώσουν τη χρήση πλαστικών αντικειμένων. Το έργο PLASTEAM έχει ως στόχο την εκπαίδευση των μαθητών και του προσωπικού των δημοτικών σχολείων στην υπεύθυνη κατανάλωση, χρήση και ανακύκλωση πλαστικών, ενημερώνοντάς τους σχετικά με τις περιβαλλοντικές τους επιπτώσεις και την παροχή παιδαγωγικών δραστηριοτήτων για την προώθηση ενός βιώσιμου συστήματος διαχείρισης απορριμμάτων σε σχολικό επίπεδο.
Τρεις ήταν οι κύριες αρχές σε αυτό το έργο:
- ReCycle (ανακύκλωση): συλλογή, ταξινόμηση και ανακύκλωση, κλείνοντας έτσι το κύκλο της ανακύκλωσης.
- REmove (Αφαίρεση): συμβολή στον καθαρισμό των πλαστικών αποβλήτων από το περιβάλλον.
- Research (Έρευνα): επένδυση στην έρευνα και ανάπτυξη για την ανακύκλωση και τη διατήρηση των πόρων για καινοτόμες λύσεις..
Αναστοχασμός
1.Αυτή είναι μια καλή πρακτική εξέτασης του πλαστικού μας αποτυπώματος στις παραλίες. Πώς θα μπορούσαν αυτές οι ιδέες να εφαρμοστούν στην περιοχή σας;
2.Ποια πλαστικά θα μπορούσατε να αποφύγετε στην καθημερινότητά σας;
3.Χωρίστε την τάξη σας σε ζευγάρια και ζητήστε τους να συζητήσουν και να κρατήσουν σημειώσεις για τις συνέπειες του πλαστικού μας αποτυπώματος στο περιβάλλον.
Οι βιώσιμες κοινότητες είναι περιβαλλοντικά βιώσιμες όσον αφορά την καθαριότητα και την αποτελεσματικότητα. Δεύτερον, οι βιώσιμες κοινότητες είναι ανθεκτικές σε κοινωνικά, οικονομικά και φυσικά πλήγματα. Είναι καλά προετοιμασμένες για τις φυσικές καταστροφές, οι οποίες αυξάνονται σε ένταση και συχνότητα λόγω της κλιματικής αλλαγής.
Μια καλή πρακτική στον τομέα αυτό είναι το «Δίκτυο Πόλεων για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη και την Κυκλική Οικονομία» που ιδρύθηκε το 2017. Τα ιδρυτικά μέλη του δικτύου αποτελούνταν από 30 Δήμους από Ελλάδα και Κύπρο, το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, το Μανιατάκειο Ίδρυμα και το Ινστιτούτο Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης Κύπρου. Η SUSTAINABLE CITY αριθμεί σήμερα περισσότερα από 64 Μέλη ενώ το δίκτυο επεκτείνεται συνεχώς.
Κύριος σκοπός του Δικτύου είναι να υποστηρίξει τους Δήμους να υποβάλουν με επιτυχία προτάσεις για λήψη χρηματοδότησης από Ευρωπαϊκά Προγράμματα και να υλοποιήσουν και να ολοκληρώσουν τα αντίστοιχα έργα που χρηματοδοτούνται από την ΕΕ. Η ΒΙΩΣΙΜΗ ΠΟΛΗ καλύπτει την έλλειψη τεχνογνωσίας στους τομείς προετοιμασίας προτάσεων και διαχείρισης έργων και ταυτόχρονα αναπτύσσει ένα Δίκτυο συνεργασίας και συντονίζει όλες τις ενέργειες που απαιτούνται από τέτοια έργα.
Όλες οι προτάσεις και τα έργα βρίσκονται στους τομείς της Βιώσιμης Ανάπτυξης, της Αειφορίας, της Προστασίας του Περιβάλλοντος, της Κυκλικής Οικονομίας και της Έξυπνης Διαχείρισης Ενέργειας.
Αναστοχασμός:
Ποιες ενέργειες έχουν γίνει στην πόλη σας για να είναι βιώσιμη;
Κάντε ένα καταιγισμό ιδεών για να κάνετε την πόλη σας βιώσιμη.
Σε ορισμένες χώρες έχουν δημιουργηθεί δίκτυα βιώσιμων πόλεων. Εάν είστε φοιτητής από την Ελλάδα ή την Κύπρο, μπορείτε να επισκεφτείτε τον ιστότοπο του Δικτύου Πόλεων για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη και την Κυκλική Οικονομία και να ανακαλύψετε μαζί τους εάν η πόλη σας έχει υποβάλει αίτηση για βιώσιμη πόλη και ποιες είναι οι ενέργειες που έχει κάνει ο δήμαρχος προκειμένου να είναι βιώσιμη.
Εάν είστε από την Ιταλία, μπορείτε να μάθετε για το δίκτυο βιώσιμων δήμων (“Comuni Sostenibili”): https://www.comunisostenibili.eu/
Εάν είστε από άλλες χώρες, ανακαλύψτε αν υπάρχουν παρόμοια δίκτυα.